کشف الاسرار

یدْعون ربهمْ خوْفا و طمعا قال ابن عباس خوفا من النار و طمعا فی الجنة و مما رزقْناهمْ ینْفقون قیل اراد به الزکاة المفروضة و قیل عام من الواجب و التطوع و ذلک علی ثلاثة اضرب زکاة من نصاب و مواساة من فضل و ایثار من قوت قوله و مما رزقْناهمْ ینْفقون مذهب اهل سنت و جماعت آن است که روزی داشت است از خداوند جل جلاله خواهد بغذا دارد و خواهد بلطف خود سیر دارد و مذهب معتزله آنست که روزی ملک است لا غیر و گویند که خداوند تعالی بندگان را روزی حرام ندهد و بدان که حقیقت حرامی بر فعل بنده افتد نه بر آن عین و آن عین را که حرام گویند بر سبیل مجاز گویند بغصب ملک غاصب نگشت لکن چون خورد غذا و قوت در آن حرامی بوی رساند روزی وی گردد و بمذهب ایشان حرام و شبهت ملک حلال نگردد لا جرم بنزد ایشان روزی نبرد و چون خداوند تعالی رازق وی نگردد حرام را رازقی دیگر لازم آید و این کفر بود ازیشان و حجت ما بر ایشان آن است که حق جل جلاله رازق همه خلایق است و بسیار خلق است که روزی میخورند و ایشان را ملک نیست و از اهل ملک نه اند و هم الدواب و الطیور و العبید و نحوها اگر سؤال کنند که رب العزة فرمود و مما رزقْناهمْ ینْفقون اگر رزق غذا و داشت است از غذا و داشت نفقه کردن چون صورت بندد جواب آنست که اسم رزق در قرآن بر وجوه است یجی ء بمعنی الاعطاء کقوله و إذا حضر الْقسْمة أولوا الْقرْبی و الْیتامی و الْمساکین فارْزقوهمْ ای اعطوهم و یجی ء بمعنی المأکول و الغذاء کقوله کلما دخل علیْها زکریا الْمحْراب وجد عنْدها رزْقا و قال تعالی کلما رزقوا منْها منْ ثمرة رزْقا و یجی ء بمعنی المطر کقوله و ما أنْزل الله من السماء منْ رزْق ای ماء فقوله و مما رزقْناهمْ ینْفقون و یجی ء بمعنی معناه و مما اعطیناهم یتصدقون